Wyzwania i problemy szkolnictwa branżowego były głównym tematem spotkania zorganizowanego przez Konfederację Lewiatan. Naszymi gośćmi byli:
- Henryk Kiepura – sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej
- Piotr Bartosiak – dyrektor Departamentu Kształcenia Zawodowego w MEN
- Anna Całus-Zawistowska, Magdalena Wantoła-Szumera oraz Dorota Igielska z tego samego departamentu.
Konfederację Lewiatan reprezentowali: Marek Górski – prezydent, Małgorzata Lelińska – dyrektorka Departamentu Funduszy Unijnych i Edukacji Cyfrowej oraz dr Sławomir Szymczak – ekspert Departamentu Pracy.
Konfederacja Lewiatan od lat bacznie obserwuje i angażuje się w rozwój edukacji zawodowej, widząc w niej klucz do dynamicznego rozwoju polskiej gospodarki. To właśnie wykwalifikowani pracownicy, posiadający praktyczne umiejętności, są siłą napędową naszych przedsiębiorstw. Niestety, w tej chwili stoimy przed wyzwaniami, które utrudniają nam pełne wykorzystanie tego potencjału.
Głównym problemem, z którym mierzymy się na co dzień, jest rozbieżność między tym, czego uczą szkoły, a tym, czego potrzebują pracodawcy. Często absolwenci wkraczają na rynek pracy z wiedzą teoretyczną, ale bez praktycznych umiejętności, niezbędnych do natychmiastowego podjęcia pracy. To prowadzi do konieczności ponownego, długotrwałego i kosztownego szkolenia w zakładach pracy, co z kolei spowalnia rozwój firm.
Innym wyzwaniem jest brak wystarczającej liczby wykwalifikowanej kadry nauczycieli w szkołach branżowych. Nauczyciele, którzy nie mają często dostępu do najnowszych maszyn, narzędzi, oprogramowania, wciąż bazują na treściach programowych niedostosowanych do dynamiki rynku pracy, i tym samym z przykrością stwierdzam, iż rzadko są w stanie przekazać uczniom wiedzę o najnowszych trendach technologicznych i innowacyjnych rozwiązaniach stosowanych w nowoczesnych przedsiębiorstwach. W efekcie, uczniowie nie zdobywają wiedzy i umiejętności, które odpowiadają na potrzeby współczesnego przemysłu i rynku usług.
Wreszcie, problemem, z którym boryka się całe szkolnictwo zawodowe, jest niski prestiż w oczach młodzieży i rodziców. To błędne przekonanie, iż droga do sukcesu prowadzi wyłącznie przez studia wyższe, sprawia, iż brakuje nam kandydatów do szkół branżowych, a przez to i wykwalifikowanych pracowników w przyszłości.
Dlatego jako pracodawcy, chcemy aktywnie włączyć się w budowanie nowego, lepszego systemu edukacji zawodowej. Chcemy, aby szkolnictwo branżowe stało się nowoczesne, elastyczne i w pełni odpowiadające na potrzeby rynku pracy. Aby osiągnąć ten cel, proponujemy kilka kluczowych postulatów, które od lat są podnoszone również przez Konfederację Lewiatan.
Przede wszystkim, postulujemy zwiększenie koordynacji działań między rządem, samorządami a interesariuszami – tak, aby system edukacji zawodowej był bardziej sprawny i mógł szybciej reagować na dynamicznie zmieniające się potrzeby rynku pracy. Niezbędne jest zbudowanie platformy stałego dialogu i współpracy.
Po drugie, musimy wspierać i rozwijać rozwiązania w zakresie współpracy między pracodawcami a szkołami. To właśnie partnerstwo biznesu i edukacji, np. poprzez praktyki czy kształcenie dualne, pozwoli na przekazywanie uczniom realnej, praktycznej wiedzy i umiejętności.
Po trzecie, najważniejsze jest stałe doposażanie pracowni i warsztatów w szkołach branżowych i technikach. Nie możemy oczekiwać, iż absolwenci będą przygotowani do pracy z nowoczesnymi technologiami, jeżeli uczą się na przestarzałym sprzęcie. Musimy inwestować w maszyny, urządzenia i oprogramowanie, które są używane w dzisiejszym przemyśle.
Po czwarte, aby sprostać wyzwaniom, musimy zadbać o kadry dla systemu kształcenia zawodowego. Postulujemy zwiększanie wynagrodzeń dla nauczycieli zawodu oraz tworzenie mechanizmów, które zachęcą pracodawców do oddelegowywania swoich najlepszych specjalistów do szkół, aby dzielili się wiedzą i doświadczeniem.
Po piąte, pracodawcy muszą mieć możliwość współtworzenia efektywnego systemu diagnozowania i informowania o zapotrzebowaniu na umiejętności. System edukacji musi być elastyczny, umożliwiając szybkie włączanie nowych zawodów oraz dynamiczną modyfikację programów nauczania, aby odpowiadały na uwarunkowania gospodarki.
Po szóste, niezbędna jest powszechna promocja edukacji zawodowej, zwłaszcza wśród uczniów klas 7–8 szkół podstawowych i ich rodziców. Musimy zmienić postrzeganie szkolnictwa branżowego, pokazując, iż jest to droga do stabilnej pracy, wysokich zarobków i kariery.
Wreszcie, po siódme, jako pracodawcy domagamy się opracowania z naszym udziałem krajowej strategii rozwoju edukacji zawodowej. Taki dokument, tworzony wspólnie z biznesem, da nam wszystkim jasny kierunek działania i pozwoli na zaplanowanie długofalowych i skutecznych zmian.
Te postulaty to nie tylko lista życzeń. To konkretne propozycje, które mogą realnie wpłynąć na przyszłość naszej gospodarki i kolejnych pokoleń. Wierzymy, iż tylko poprzez wspólne działania – rządu, samorządów, szkół i przedsiębiorców – jesteśmy w stanie zbudować system edukacji zawodowej, z którego będziemy mogli być dumni.
Spotkanie z przedstawicielami MEN odbyło się 7 sierpnia 2025 roku w siedzibie Konfederacji Lewiatan.
