15 września 2025 roku wystartowała 5. edycja ogólnopolskiego konkursu genealogicznego „Bez korzeni nie zakwitniesz. Moja Wielka i Mała Ojczyzna”. To wyjątkowy projekt edukacyjny organizowany przez Archiwa Państwowe i Ministerstwo Edukacji Narodowej, który z roku na rok zyskuje coraz większą popularność wśród uczniów i nauczycieli.
Ubiegłoroczna odsłona była rekordowa – do Archiwów Państwowych spłynęły 684 prace z 370 szkół podstawowych w całej Polsce. Uczestnicy sięgali nie tylko po tradycyjne drzewa genealogiczne, ale także po nowoczesne formy, takie jak podcasty, filmy dokumentalne czy fotografie ożywiane przy użyciu sztucznej inteligencji.
To jubileusz, który pokazuje, iż konkurs naprawdę zapuścił korzenie w polskich szkołach. Łączymy doświadczenie poprzednich lat z nowymi pomysłami
– komentuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.
Konkurs z nową energią
Tegoroczna edycja przynosi kilka nowości:
- Ambasadorka konkursu – po raz pierwszy tę rolę objęła Natalia Lipowicz, popularna genealogiczna influencerka i autorka bloga Po leniwemu. Przygotuje webinary, wideoporadniki i krótkie formy w mediach społecznościowych, by inspirować młodzież do odkrywania rodzinnych historii.
- Nowe logo – świeża identyfikacja wizualna podkreśla energię i otwarcie na młode pokolenie.
- Etap szkolny – między 9 a 16 marca 2026 r. to właśnie nauczyciele w szkołach będą wybierać prace, które trafią do etapu wojewódzkiego.
- Podlasie centrum genealogii – koordynację konkursu powierzono Archiwom Państwowym w Białymstoku i Suwałkach. Finałowa gala odbędzie się 12 czerwca 2026 r. w Białymstoku.
Edukacja przez zabawę
Jubileuszowej edycji towarzyszy także wyjątkowy dodatek – gra planszowa „James Archiwista” przygotowana przez Archiwum Państwowe w Katowicach. W barwnej i pełnej humoru rozgrywce młodzi uczestnicy wcielają się w archiwistów, odkrywają dokumenty i podejmują strategiczne decyzje.
To pokazuje, iż archiwistyka nie musi kojarzyć się wyłącznie z ciszą magazynów i zakurzonymi dokumentami
– mówi Katarzyna Głowania, twórczyni gry.
Dlaczego genealogia?
Konkurs adresowany jest do uczniów klas 4–8 szkół podstawowych. Ich zadaniem jest przygotowanie drzewa genealogicznego oraz prezentacji, która opowie historię rodziny i jej związki z lokalną społecznością.
Bez pamięci o przeszłości trudno pisać przyszłość
– podkreśla Ambasadorka konkursu Natalia Lipowicz.
Celem inicjatywy jest m.in.:
- budowanie szacunku dla przeszłości,
- rozwijanie świadomości lokalnej i narodowej,
- kształtowanie więzi międzypokoleniowych.
Wspólna podróż w czasie
Archiwa Państwowe podkreślają, iż genealogia to nie tylko historia nazwisk i dat, ale także spotkania rodzinne, odkrywanie starych zdjęć i dokumentów, a często – wzruszające rozmowy z dziadkami czy rodzicami.
To lekcja tożsamości, pamięci i szacunku dla przeszłości. Z edycji na edycję widzimy, jak młodzież z pasją odkrywa historię swoich rodzin
– mówi dr Paweł Pietrzyk.
Znaczenie konkursu dostrzega także Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które w tym roku objęło inicjatywę patronatem honorowym. Szczegółowy harmonogram konkursu oraz regulamin dostępne są na stronie www - kliknij TUTAJ.
