16 i 17 czerwca w Wałbrzychu odbyła się ogólnopolska konferencja pod hasłem „Edukator w zmieniającym się świecie: kompetencje, wyzwania, kierunki działania”. Wydarzenie to było częścią działań Wojewódzkiego Zespołu Koordynacji w ramach projektu „Zbudowanie systemu koordynacji monitorowania regionalnych działań na rzecz kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie w Województwie Dolnośląskim”.
Konferencja zgromadziła przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ośrodka Rozwoju Edukacji, środowisk akademickich, instytucji samorządowych oraz ekspertów zajmujących się doskonaleniem nauczycieli i edukatorów. W centrum rozmów znalazły się pytania fundamentalne:
- Kim jest dziś edukator?
- Jakie kompetencje powinien rozwijać, aby skutecznie działać w coraz bardziej złożonym środowisku edukacyjnym?
- Jakie wsparcie – systemowe i lokalne – jest mu potrzebne, aby nie tylko przetrwać, ale rozwijać się i inspirować innych?
Konferencję otworzył wykład dr hab. Inetty Nowosad, prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego, która wnikliwie porównała polski model kształcenia i doskonalenia nauczycieli z rozwiązaniami funkcjonującymi w krajach uzyskujących najwyższe wyniki w badaniach PISA. Prelegentka pokazała różnice w filozofii budowania ścieżki zawodowej edukatora. Zwróciła uwagę na konieczność długofalowego myślenia o rozwoju kompetencji, inwestowania w mentoring i wsparcie koleżeńskie, a także tworzenia systemów otwartych na innowacje, refleksję i uczenie się przez całe życie. Jej wystąpienie wyznaczyło ton dalszym rozmowom – zarówno o kondycji polskiego nauczyciela, jak i o możliwych kierunkach zmian.
Tematy te rozwijano w panelu dyskusyjnym „Quo vadis, polski nauczycielu?”, w którym udział wzięli eksperci: zastępca dyrektora Departamentu Kształcenia Ogólnego MEN Anna Dakowicz-Nawrocka, prof. Nowosad, Dolnośląski Kurator Oświaty Ewa Skrzywanek, Magdalena Brewczyńska z Ośrodka Rozwoju Edukacji i dr Tomasz Greczyło z Uniwersytetu Wrocławskiego. Dyskusja – chwilami żywiołowa, ale niezwykle merytoryczna – ukazała złożoność wyzwań, z jakimi mierzy się dziś zawód nauczyciela: od przeciążenia biurokracją, przez brak spójnej wizji kariery zawodowej, po niedopasowane formy doskonalenia.
Szczególne zainteresowanie wzbudziło wystąpienie dr. Piotra Wasyluka, który przybliżył uczestnikom temat wpływu sztucznej inteligencji na edukację. Mówił o szansach związanych z rozwojem narzędzi AI: automatyzacji rutynowych czynności, personalizacji uczenia się, tworzeniu materiałów dydaktycznych w czasie rzeczywistym. Jednocześnie nie unikał refleksji krytycznej – podkreślał, iż technologia, choć niezbędna, nigdy nie zastąpi nauczyciela jako osoby budującej relacje, rozwijającej empatię i wspierającej procesy społeczne w klasie.
W drugim dniu konferencji wystąpił dyrektor Departamentu Innowacji i Rozwoju w Ministerstwie Edukacji Narodowej Tomasz Kulasa. W prezentacji „Cyfrowa transformacja edukacji: polityka, wyzwania, wsparcie” przedstawił zarówno systemowe podejście ministerstwa do cyfryzacji polskiej edukacji, jak i konkretne trudności, z którymi mierzą się szkoły i samorządy przy wdrażaniu nowoczesnych technologii. Zidentyfikował bariery infrastrukturalne, kompetencyjne i organizacyjne, ale zarazem pokazał, jakie mechanizmy wsparcia – finansowego i merytorycznego – są lub będą dostępne, aby efektywnie wprowadzać transformację cyfrową w oświacie. Wskazał również na znaczenie edukacji cyfrowej jako elementu kształcenia ogólnego i zawodowego oraz rolę współpracy między instytucjami centralnymi i lokalnymi.
Kolejne wystąpienie dostarczyło konkretnych danych, wniosków i rekomendacji. Na podstawie realizowanego projektu ogólnopolskiego Magdalena Brewczyńska z ORE przedstawiła aktualny obraz doradztwa metodycznego w Polsce. W drugiej części prezentacji pokazała nowoczesne rozwiązania, które mają na celu nie tylko poprawę jakości doradztwa, ale także realne wsparcie nauczyciela w codziennej praktyce.
Szczególnie interesujące okazały się propozycje wykorzystania sztucznej inteligencji w doradztwie: od asystentów AI wspomagających analizę potrzeb i proponujących ścieżki rozwoju, po inteligentne systemy rekomendacji materiałów dydaktycznych oraz personalizowane plany doskonalenia zawodowego. Magdalena Brewczyńska podkreślała, iż rozwój tych narzędzi musi iść w parze z odpowiednim przygotowaniem doradców i edukatorów do ich świadomego i odpowiedzialnego wykorzystania. Wskazywała również na konieczność pilotażowego testowania tych rozwiązań w realiach szkolnych oraz współpracy między ministerstwem, ORE i uczelniami wyższymi, aby model był nie tylko nowoczesny, ale przede wszystkim – praktyczny i dostępny.
Konferencja – realizowana jako jedno z kluczowych działań w ramach projektu koordynowanego przez Wojewódzki Zespół Koordynacji – służyła także budowaniu sieci współpracy między instytucjami zajmującymi się edukacją formalną i pozaformalną. Szczególnie podkreślano znaczenie kształcenia ustawicznego oraz potrzebę zintegrowania działań na poziomie regionalnym w zakresie wspierania nauczycieli, szkolnictwa wyższego i zawodowego oraz całego obszaru uczenia się przez całe życie.
Dwudniowe spotkanie nie zakończyło się deklaracjami – miało charakter refleksyjny, roboczy, ale i inspirujący. Uczestnicy wyjeżdżali z Wałbrzycha z konkretnymi propozycjami działań, ale też z przekonaniem, iż przyszłość edukacji zależy nie tylko od reform, ale przede wszystkim od jakości wsparcia, jakie otrzymują ci, którzy ją współtworzą.
