Ministerstwo zmienia plan lekcji. Od września uczniowie zaczną uczyć się inaczej!

Od września w polskich szkołach zajdzie istotna zmiana, która ma szansę realnie wpłynąć na sposób myślenia i działania młodych ludzi. To jedna z najgłośniej komentowanych decyzji w edukacji w ostatnich miesiącach.

Fot. Warszawa w Pigułce

Nowy przedmiot w szkołach od września. Zastąpi HiT i ma zmienić sposób myślenia młodych

Od 1 września 2025 roku uczniów szkół średnich czeka poważna zmiana w planie lekcji. Zamiast Historii i Teraźniejszości, w szkołach pojawi się zupełnie nowy przedmiot — edukacja obywatelska. Ma nie tylko wprowadzać w zasady funkcjonowania państwa i społeczeństwa, ale też uczyć praktycznego działania, odpowiedzialności i rozpoznawania dezinformacji.

Koniec HiT-u, początek praktyki

Nowy przedmiot obejmie uczniów klas II i III liceum, II–IV technikum oraz II i III szkół branżowych I stopnia. Jego głównym celem ma być rozwijanie świadomości obywatelskiej i zachęcanie młodzieży do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. W programie znajdą się zagadnienia takie jak praworządność, prawa człowieka, proces legislacyjny, mowa nienawiści, zasady działania państwa czy zagrożenia dla demokracji.

W przeciwieństwie do HiT-u, edukacja obywatelska będzie mniej skupiona na teorii, a bardziej na praktyce. Jak podkreślają autorzy nowej podstawy programowej, młodzież ma nie tylko poznawać mechanizmy społeczne i polityczne, ale też samodzielnie w nich uczestniczyć.

Nowe wymagania i działania uczniów

Zamiast setek zagadnień do zapamiętania, nowy przedmiot oferuje 45 wymagań szczegółowych (w technikach i liceach) i tylko 31 w szkołach branżowych. Wśród nich znajdują się m.in. „ja i społeczeństwo”, „szkoła jako wspólnota”, „Polska w Europie” czy „świat globalnych zależności”. Szczególne miejsce w programie mają też działania obywatelskie i projekty edukacyjne.

Każdy uczeń będzie musiał zrealizować cztery aktywności obywatelskie, np. debatę, symulację obrad, analizę przestrzegania praw człowieka czy przygotowanie pikiety. Do tego dojdzie obowiązkowy projekt edukacyjny. Jak zaznaczają twórcy programu, połowa wymagań daje możliwość prowadzenia edukacji prawnej.

Przeciwdziałanie alienacji i neutralność światopoglądowa

Zmiana nie jest przypadkowa. Według badań ICCS z 2022 roku polska młodzież dobrze rozumie kwestie społeczne, ale bardzo krytycznie ocenia system polityczny. Tylko co trzeci uczeń uważa, iż działa on dobrze. Nowy przedmiot ma być odpowiedzią na poczucie marginalizacji młodych ludzi i ich rosnącą nieufność wobec instytucji publicznych.

Jak zapewnia Ministerstwo Edukacji, edukacja obywatelska będzie przedmiotem neutralnym politycznie. Nie chodzi o promowanie konkretnych poglądów, ale o wyposażenie uczniów w narzędzia do rozumienia i analizowania rzeczywistości. Wiceministra Paulina Piechna-Więckiewicz podkreśliła, iż przedmiot ma nauczyć młodych ludzi życia w społeczeństwie, rozpoznawania manipulacji i korzystania z przysługujących im praw.