Dzieci nie potrzebują idealnej rzeczywistości. Potrzebują zasobów, które pozwolą im mierzyć się z wyzwaniami, jakie stawiają przed nimi kolejne etapy rozwoju. Umiejętność rozwiązywania problemów to jedna z najważniejszych kompetencji emocjonalnych, które – jak potwierdzają badania psychologiczne – mają wpływ na późniejszą odporność psychiczną, samoocenę i relacje społeczne. Jak zatem wspierać ten proces już od najmłodszych lat? W związku z sierpniowym cyklem telewizji POLSAT JimJam pod hasłem „Rozwiązywanie problemów”, w ramach którego codziennie emitowane są bajki wspierające rozwój najmłodszych, takie jak „Strażak Sam”, „Tomek i przyjaciele” oraz „Ciekawski George”,przedstawiamy kilka wskazówek, jak zapewnić dzieciom jak najlepszą przestrzeń do nauki samodzielności i odwagi w radzeniu sobie z przeciwnościami losu.
Problemy to nie przeszkody – to okazje do wzrostu
Psychologia rozwojowa mówi jasno: dzieci najlepiej uczą się poprzez działanie. Kiedy próbują zbudować wieżę z klocków i ta się przewraca – to doświadczenie, które może ich nauczyć wytrwałości, kreatywności i sprawczości. Ale tylko wtedy, gdy dorośli nie wkroczą od razu z gotowym rozwiązaniem.
Zamiast mówić: „Pokaż, zrobię to za ciebie”, powiedz: „Zobacz, co się stanie, jak spróbujesz inaczej”. Zachęcaj do eksploracji, nie oceniaj efektów.
Emocje to drogowskazy, nie przeszkody
Problemy budzą emocje: frustrację, złość, czasem wstyd. jeżeli nauczymy dzieci rozpoznawać i nazywać to, co czują podczas porażek – będą lepiej radziły sobie z kolejnymi próbami.
Twórz „emocjonalny słownik” razem z dzieckiem. Możecie rysować emocje, kojarzyć je z kolorami albo odgrywać scenki. Na przykład: „Złość może wyglądać jak burza. Jakie są jej symptomy? Co my możemy zrobić, kiedy czujemy burzę w sercu?”
Nauka przez modelowanie: dzieci zapamiętują i naśladują dużo więcej, niż myślisz
Jeśli rodzic popełni błąd i zareaguje niekontrolowanym wybuchem złości lub zwyczajnie zrezygnuje z kolejnej próby – dziecko nie zapamięta tylko samej sytuacji, ale też sposób działania.
W teorii społecznego uczenia się psychologowie podkreślają, iż dzieci uczą się najwięcej przez obserwację. To, jak Ty podchodzisz do trudnych sytuacji, stanie się dla nich wzorem.
Nie bój się powiedzieć przy dziecku: „Trudno mi teraz, ale wiem, iż sobie poradzę. Zastanowię się i wrócę do tego zadania z innym rozwiązaniem”. Taki komunikat uczy najbardziej.
Małe wyzwania codzienności – wielkie lekcje na życie
Wspólne ubieranie się, kłótnie o zabawkę, niechęć do przedszkola – to nie przeszkody, to przełomowe momenty pozwalające na trening umiejętności. Dziecko, które samo rozwiąże spór z bratem, czuje siłę sprawczą. A to właśnie ona buduje zdrowe „ja”.
Co możesz zrobić:
Zamiast mówić: „Nie płacz, to nic takiego” – nazwij problem i emocję: „Widzę, iż trudno ci, bo brat zabrał zabawkę. Co możemy z tym zrobić?”
Zaproś do współpracy: „Jak myślisz, co mogłoby Ci pomóc, żebyś się lepiej poczuł?”
Moc bajek: opowieść jako trening psychologiczny
Mądre bajki uczą dzieci rozwiązywać problemy przede wszystkim poprzez kształtowanie zachowań i pokazywanie konsekwencji wyborów w bezpiecznej, fabularnej formie. Pokazują proces, a nie tylko efekt – bohaterowie stają przed wyzwaniem, popełniają błędy, szukają rozwiązań i dopiero wtedy osiągają cel. Dzięki temu dziecko uczy się, iż trudności są naturalną częścią życia, a porażka może być etapem na drodze do sukcesu.
Na antenie POLSAT JimJam znajdziemy przyjazne, angażujące bajki, które uczą, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach – z pomocą odznaki „Rozwiązywanie problemów”.
„Ciekawski George” – nauka przez eksperymentowanie – codziennie o 6:00, 11:25 i 18:45
Nienasycona ciekawość George’a dotycząca otaczającego go świata doprowadza go do wielu zabawnych sytuacji i stawia go przed wyzwaniem wychodzenia z tarapatów, w które sam nieustannie wpada. Małpka pokazuje, iż ciekawość to początek wszystkich umiejętności poznawczych. Popełnia błędy, ale zamiast się zniechęcać – szuka innych rozwiązań. Uczy dzieci, iż można czegoś nie umieć, a potem się tego nauczyć.
„Tomek i przyjaciele” – kooperacja i przyznanie się do błędu – codziennie o 10:50 i 15:15
Tomek jest skory do pomocy i chętny do pracy, a gdy tylko może, to podejmuje się najcięższych zadań. Na kolei wraz z Tomkiem pracują inne lokomotywy, pojazdy drogowe, statki wodne, a choćby dźwigi oraz żurawie. Wszystkie pojazdy zawsze starają się dobrze wykonywać swoją pracę. Tomek jest odważny, ale bywa zbyt pewny siebie. Kiedy wpada w tarapaty, może liczyć na wsparcie innych. To bajka o tym, iż rozwiązywanie problemów to także umiejętność przyznania się do pomyłki i przyjęcia pomocy.
„Strażak Sam” – logiczne myślenie i spokój w działaniu – codziennie o 10:20 oraz 14:20
Strażak Sam codziennie ratuje swoich przyjaciół i znajomych z różnych niebezpiecznych sytuacji. Kiedy zabrzmi alarm pożarowy, Sam i jego załoga są gotowi, by nieść pomoc zarówno na lądzie, jak i na morzu. Bohater uczy, iż warto pomyśleć, zanim się coś zrobi. W sytuacjach kryzysowych zachowuje zimną krew. To bajka, która rozwija u najmłodszych umiejętność działania krok po kroku – bez paniki.
Rozmawiaj z dzieckiem po bajce – buduj w nim refleksyjność
Samo oglądanie bajki nie wystarczy. Rozmowa po niej trwale koduje w umyśle malucha potrzebne rozwiązania do jego życiowych wyzwań.
Przykładowe pytania:
Co George zrobił dobrze? A co mógłby zrobić inaczej?
Jak Tomek poczuł się, gdy popełnił błąd?
Co by zrobił Sam, gdybyś się zgubił?
Wspieranie naszych pociech w rozwiązywaniu problemów to codzienna praca pełna małych kroków: pozwolenia na próby, zachęcania do refleksji, nazywania emocji i bycia obok. Programy z odznaką „Rozwiązywanie problemów”, emitowane codziennie w sierpniu na kanale POLSAT JimJam, mogą być w tym świetnym pomocnikiem. Bo dzieci, które potrafią radzić sobie z porażkami – uczą się też ufać sobie. Edukacyjne bajki, takie jak „Strażak Sam”, „Tomek i przyjaciele” oraz „Ciekawski George”, to nie tylko zabawa – to życiowe lekcje w najlepszej, dziecięcej formie.
Więcej informacji:
Youtube
Facebook
Artykuł Partnera
