Opolskie 2024 – małe województwo, wielkie osiągnięcia

Choć województwo opolskie jest najmniejsze w Polsce, jego rozwój w 2024 roku pokazuje, iż potencjał regionu nie zależy od powierzchni. Nowoczesna gospodarka, rekordowe wsparcie z Unii Europejskiej, inwestycje w edukację, zdrowie i infrastrukturę – tak wygląda bilans opolskiego sukcesu, przedstawiony w najnowszym „Raporcie o stanie województwa”.

Raport z raportu – najważniejsze zalety w pigułce

– Ten rok 2024, jak Państwo wiedzą, oprócz tego, iż był rokiem naszego dwudziestolecia w Unii Europejskiej, co przez cały rok podkreślaliśmy, był również rokiem wyborczym – mówił marszałek Szymon Ogłaza. – Skończyła się najdłuższa kadencja w historii samorządu w Polsce, bo trwała ona ponad pięć lat. W kwietniu mieliśmy wybory, w czerwcu doszło do zmiany na stanowisku Marszałka Województwa, więc był to rok pewnych perturbacji, takich personalnych, bo zmiany zawsze powodują pewnego rodzaju zamieszanie. Nie ma co oszukiwać, iż druga część roku była pod hasłem walki z kataklizmem, bo powódź mocno nam pokrzyżowała szyki, o ile chodzi o działalności nasze plany. Pewnie inaczej te drugie półrocze po wakacjach by wyglądało, gdybyśmy 15 września nie zderzyli się z kataklizmem, ale tak się stało i również temu staraliśmy się sprostać i działania samorządu województwa również temu na to były ukierunkowane. Ja powiem tylko kilka liczb, bo 940 milionów to wykonanie dochodów w budżetu. Nie osiągnęliśmy miliarda, ale będziemy się starali, żeby w tym roku to się udało, z czego 640,5… 645,5 miliona ponad to wydatki bieżące. Największa kwota, jaka jest w tych 600 milionach to oczywiście kwota związana z wydatkami na utrzymanie kolei regionalnych, ale 276 bez mała milionów złotych to wydatki inwestycyjne, wydatki majątkowe, co stanowi około 30% wszystkich wydatków. To wydaje się, iż jest to naprawdę niezły wynik. Biorąc pod uwagę również to, iż to był właśnie rok zmiany, rok wyborczy i rok kataklizmu.

Inwestycje infrastrukturalne i transportowe

W 2024 roku zrealizowano 31 projektów drogowych, modernizując 24 drogi wojewódzkie. Powstały nowe trasy rowerowe (158 km więcej niż w 2019 r.) i poprawiono bezpieczeństwo dzięki programowi Super Zebra. Opolskie inwestuje też w rewitalizację linii kolejowych i nowoczesny tabor, a transport publiczny staje się realną alternatywą dla samochodu.

Gospodarka i innowacje

Województwo wspiera małe i średnie firmy (MŚP), oferując dotacje, pożyczki i doradztwo w zakresie wdrażania nowoczesnych technologii. Rośnie też udział firm innowacyjnych – w usługach z 4% do 30,7%, w przemyśle z 19% do niemal 30%. Znacznie zwiększono nakłady na innowacje – aż o 200 mln zł w porównaniu z 2021 r.

– Po pierwsze gospodarka, po drugie drogi, po trzecie rozwój obszarów wiejskich zaczął członek zarządu województwa Robert Wegrzyn. -.Pierwsze i drugie jest ściśle ze sobą powiązane. Dobry rozwój gospodarczy musi się opierać na dobrych drogach. Zacznę od Opolskiego Centrum Rozwoju Gospodarczego. Realizujemy własne projekty, ale głównie projekty związane z funduszami dla Opolskiego. Innowacyjność, badania i rozwój, podnoszenie kwalifikacji. Podpisaliśmy ponad cztery tysiące umów z mieszkańcami Województwa Opolskiego na podniesienie swoich kwalifikacji i kompetencji w biznesie.

Upoważniliśmy dziewięć podmiotów zewnętrznych autoryzowanych do tego, aby wspierać biznes. Prowadzimy również własne projekty już bezpośrednio z Komisją Europejską w oparciu o budżet Województwa Opolskiego dotyczący sztucznej inteligencji i cyfryzacji. Wiele wsparcia w ostatnim roku 2024 dla opolskiego biznesu, ale to oczywiście, tak jak powiedziałem na wstępie, jest ściśle powiązane z drogami, do których w tej chwili przechodzę. Budżet Zarządu Dróg Wojewódzkich prawie trzystu milionowych, chcę powiedzieć o pewnej proporcji zdecydowany, a większość wydatków to wydatki majątkowe, czyli podnoszenie własności Województwa Opolskiego. To jest relacja mniej więcej 70% do 30%. 30% wydatki bieżące, 70% inwestycyjne i majątkowe. Przebudowaliśmy prawie 50 km dróg do tego w bieżącym utrzymaniu, około dwudziestu kilku, co nam daje prawie 10% całej sieci dróg wojewódzkich, którymi dysponujemy w ilości 960 kilometrów. To prawie 10% żeśmy zmodernizowali, czy też przebudowali. jeżeli chodzi o rozwój obszarów wiejskich, to realizujemy własne projekty, już bardzo dobrze Państwu znane, Opolskie ze Smakiem, Murale, Opolska Pszczoła Miodna, Opolskie Stawia na ryby, ale chcę powiedzieć również o PROW-ie, bo przecież perspektywa formalna do 2020 roku, a my w 2024 wydaliśmy jeszcze prawie 10 milionów złotych na zadania związane z tym programem. Realizujemy również KPO, chociaż świetnie Państwo wiedzą, iż to jest bardzo trudny program związany z dużym opóźnieniem. Myślę, iż na szczegóły przejdzie czas i Departament oczywiście na koniec popularnie nazywany DIGiem. Polregio. Dopłaciliśmy w roku 2024 ponad 130 milionów złotych. Ogólne koszty funkcjonowania przewozów regionalnych to ponad 160 milionów złotych, ale to nie przeszkodziło nam w tym, aby podjąć rewolucyjną decyzję, jeżeli chodzi o uzbrojenie się w nowy tabor kolejowy. Podpisaliśmy 31 grudnia przetarg na zakup nowych pojazdów elektrycznych. 5 w wersji podstawowej, 15 w opcji. Wspomnę również o tym, o podpisaniu umowy na pojazdy spalinowe, dlatego, iż co prawda to jest rok 2025, ale cały poprzedni rok pracowaliśmy nad przygotowaniem dokumentacji przetargowej na zakup pojazdów spalinowych. Uważam, iż to jest absolutnie rewolucyjna decyzja ze strony Zarządu Województwa Polskiego. Zdecydowanie się na zakup tak dużej ilości taboru szynowego, co nas postawi zupełnie w innej sytuacji za 3 lata, jeżeli chodzi o ofertę dla mieszkańców Opolszczyzny.

Edukacja i rynek pracy

Silny nacisk położono na kształcenie zawodowe i ustawiczne. Programy takie jak „Opolskie szkolnictwo zawodowe”, wsparcie dla nauczycieli i kursy dla dorosłych budują nowoczesne zaplecze kompetencji. Poprawiły się też wyniki matur (o 5,8 pkt proc.), a zatrudnienie osób w wieku 20–64 lata wynosi 76,9% – blisko średniej krajowej.

Zdrowie i wsparcie społeczne

Zmodernizowano placówki medyczne, zakupiono nowoczesny sprzęt i uruchomiono programy profilaktyczne, m.in. leczenie niepłodności, zdrowie psychiczne i senioralne. Projekt „Nie-Sami-Dzielni” i „Marszałkowski Kurier Społeczny” wspierają osoby niesamodzielne i starsze.

– Zarówno obszary zdrowia, polityki społecznej, edukacji, rynku pracy i wszystkie nasze działania, które w ciągu ubiegłego roku wykonywaliśmy, służyły realizacji celów strategicznych zapisanych w Strategii Województwa Opolskiego – zapewniała wicemarszałkini Zuzanna Donath -Kasiura. – Dostęp do rozwiniętych usług szczególnie widoczny jest w obszarze zdrowia. Tutaj ogromne inwestycje we wszystkich adekwatnie naszych jednostkach szpitalnych, ale również ogromne zaangażowanie w działania profilaktyczne i edukacyjne. We wszystkich powiatach naszego województwa miały miejsce Marszałkowskie Dni dla Zdrowia. Państwo szeroko informowali o Marszałkowskim Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego, skierowane zarówno do dzieci ze szkół podstawowych, jak i do maturzystów, którym pomagaliśmy radzić sobie ze stresem, ale również edycję, adekwatnie już druga, która trwa studiów podyplomowych dla nauczycielek, nauczycieli, psychologów, psycholożek, którzy pracują w szkołach, a których staż pracy jest krótszy niż 5 lat. Te wszystkie działania służą temu, abyśmy byli zdrowsi nie tylko wtedy pamiętali o zdrowiu, gdy trzeba się leczyć, ale przede wszystkim, abyśmy zapewnili sobie tą świadomość. Bardzo ważne zadanie, które trwało przez rok 2023-2024, istotny program Szansa na Rodzicielstwo, na który przeznaczyliśmy ponad 2,2 mln zł, w którym objęliśmy realną pomocą 217 par, zapewniając nie tylko pogłębioną diagnostykę, ale przede wszystkim dostęp do metod wspomaganego rozrodu, dzięki inseminacji, dzięki procedurze in vitro. Możemy cieszyć się już prawie 50 dzieci, które przyszło na świat. Program ten został teraz przejęty przez rząd, natomiast bardzo ważne działania zostały wykonane. Wsparcie dla par, które chcą mieć potomstwo, zapewniamy na bieżąco. Tutaj bardzo istotną rolę odgrywa, tak jak już mówię, nie tylko to wspomaganie, ale również bardzo pogłębiona diagnostyka.

Środowisko i zrównoważony rozwój

Odsetek selektywnie zbieranych odpadów wzrósł do 43,7%. Zainwestowano ponad 266 mln zł w ochronę powietrza i klimatu, rośnie udział OZE. Dodatkowo utworzono nowe zbiorniki retencyjne, co wzmacnia odporność regionu na susze i powodzie.

– Chciałbym dodać za moim kolegą, iż po czwarte środowisko, jest to ważna część raportu i dwie kwestie dotyczące tego obszaru – przypomniał członek zarządu Antoni Konopka. – Powietrze i jakość wody. Otóż na pewno sporo zaniepokojenia wzbudzała informacja dotycząca złego stanu jakości powietrza już w drugim sezonie grzewczym. Jednak chcę dodać, iż według danych raportu Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na temat analizy jakości powietrza w Województwie Opolskim od kilku lat systematycznie jakość powietrza się poprawia. I według tych danych jedynym czynnikiem, który jest przekraczany jest to benzoapiren Natomiast pozostałe, jak PM10, PM2,5 dwutlenek siarki i tlenek węgla, one rzeczywiście czasami przekraczają, ale według przyjętej metodologii jest spełniany standard jakości powietrza w długofalowej perspektywie. Również chcę powiedzieć, iż zobowiązaliśmy jako samorząd województwa realizując program ochrony powietrza Samorządy Gmin do weryfikacji liczby źródeł ciepła, które jeszcze powinny zostać wymieniane. Myślę, iż to jest ważna informacja i o ile chodzi o ten trend poprawy jakości powietrza, myślę, iż to jest efekt pracy przyjętej naszej uchwały antysmogowej. Jest to realizacja działań dotyczących wymiany źródeł ogrzewania z funduszy europejskich, czyste powietrze, jak również programy realizowane przez samorządy gmin. o ile chodzi o jakość wody, no cóż, jest to jeden z niewielu wskaźników, które w naszym raporcie są na czerwono, ale też dlatego, Główny Inspektor Ochrony Środowiska nie przestawia nam aktualnych danych dotyczących tej jakości. Dane, którymi dysponujemy to są z lat 2020 i niestety według tych danych adekwatnie wszystkie wody płynące są złej jakości, ale chcę dodać, iż to jest między innymi nie tylko gospodarka, przemysł, ale również to są gospodarstwa indywidualne i tutaj jako samorząd województwa wiele robimy, ażeby pozyskiwać jak największą ilość środków, ażeby można było wesprzeć samorządy gmin w tym obszarze, dokonaliśmy takiej analizy, wiemy ile potrzebne w naszym województwie, jest to kilka miliardów złotych, myślę, iż tutaj na pewno wspólnie z samorządami gmin będziemy działać w tym kierunku.

Kultura, turystyka, społeczeństwo obywatelskie

Odnotowano wzrost frekwencji w instytucjach kultury. Odrestaurowano zamek w Mosznej, rozwinięto Szlak Kulinarny Opolski Bifyj i nowe trasy turystyczne. Programy aktywizujące lokalne wspólnoty – jak Marszałkowski Budżet Obywatelski – pozwalają mieszkańcom decydować o wydatkowaniu środków publicznych.

– Z tego tortu, o którym mówił Pan Marszałek, ponad 110 milionów to właśnie te obszary. I to był kolejny rekordowy rok, o ile chodzi o wsparcie organizacji pozarządowych, bo ponad 1100 umów ponad 1100 umów podpisaliśmy i przekazaliśmy organizacjom pozarządowym w 65 konkursach – informował wicemarszałek Zbigniew Kubalańca. – Jak patrzymy po realizacji wykonania tego roku, jak będziemy się spotykali za rok, to znów będzie rekord, bo tych konkursów i tych kwot nam przybywa. Proszę Państwa, duży sukces, o ile chodzi o sport dzieci i młodzieży. Przebiliśmy magiczną kwotę 3600 punktów, a nasi młodzi sportowcy, którzy trenują w 122 opolskich klubach, zdobyli rekordową liczbę 179 medalów na Mistrzostwach Polski. o ile chodzi o kulturę, zakończyliśmy czteroletni proces inwestycyjny w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach. Tam powstał wspólnie z Ministerstwem Kultury dziedzictwa narodowego całkowicie nowy pawilon. Dzisiaj jest na ukończeniu nowa wystawa stała, która całkowicie odmieni pogląd na to muzeum i myślę, iż będzie zdecydowanie atrakcyjniejszym miejscem, w szczególności dla młodego człowieka. Udało się też zapewnić podwyżki dla pracowników wszystkich instytucji kultury. To było średnio 800 zł na etat. No i też, jak Państwo dobrze wiecie, mamy dwóch nowych dyrektorów. Dyrektora Filharmonii Opolskiej, Pana Profesora Fortuny i w tamtym roku również dokonała się zmiana wieloletniego dyrektora Muzeum Wsi Opolskiej, Pana dyrektora Gałęzę.

Rekordowe fundusze europejskie

Wartość projektów unijnych zrealizowanych w 2024 roku przekroczyła 1,4 mld zł, co oznacza 1 542 zł na mieszkańca – 10. miejsce w kraju. Największe inwestycje dotyczyły transportu, ochrony środowiska i rynku pracy.

Strategia Opolskie 2030 działa

Spośród 39 kluczowych wskaźników:

• 25 osiągnęło zakładany poziom,

• 7 zbliża się do celu,

• tylko 7 wymaga korekty.

Wskaźniki takie jak liczba lekarzy, jakość matur, dostęp do internetu czy liczba cudzoziemców objętych ubezpieczeniem rosną. Maleje liczba osób korzystających z pomocy społecznej.

Raport pokazuje jedno: Opolskie nie stoi w miejscu. To region, który umie wykorzystać swoje atuty – strategiczne położenie, lokalną tożsamość, siłę społeczności. Choć nie uniknięto trudności (spadek PKB o 1,3% i wyzwania demograficzne), to kierunek rozwoju jest jasny: nowoczesność, kooperacja i zrównoważenie. W czasach kryzysów – to więcej niż wynik. To powód do dumy.

Fot. Melonik