Po 50. roku życia część pracowników może liczyć na dodatkowe wsparcie z ZUS. To świadczenie, z którego najczęściej korzystają nauczyciele, pozwala zakończyć pracę przed osiągnięciem wieku emerytalnego i daje choćby ponad 4 tysiące złotych brutto miesięcznie. Minimalna kwota wynosi 1878,91 zł, ale wysokość świadczenia zależy od stażu pracy i indywidualnych składek.
Fot. Warszawa w Pigułce
Świadczenie po 50. roku życia. Nauczyciele mogą dostać ponad 4 tysiące złotych miesięcznie
Nie wszyscy pracownicy muszą czekać do ustawowego wieku emerytalnego, by otrzymać świadczenie z ZUS. W Polsce istnieje grupa zawodowa, która może skorzystać ze szczególnych uprawnień — nauczyciele. Dla wielu z nich świadczenie kompensacyjne to realne wsparcie finansowe, które pozwala zakończyć aktywność zawodową kilka lat wcześniej. Choć jego zasady wzbudzają kontrowersje, to co miesiąc z tego rozwiązania korzystają tysiące osób.
Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, iż średnia wysokość świadczenia kompensacyjnego przekracza 4 tys. zł brutto, a minimalna kwota nie może być niższa niż obowiązująca emerytura minimalna — w 2025 roku to 1878,91 zł brutto. W maju świadczeniobiorcy otrzymywali średnio 4183,39 zł, w czerwcu 4125 zł, a w lipcu 4176,33 zł brutto. To znacznie więcej niż kwoty, które jeszcze kilka lat temu trafiały do nauczycieli kończących pracę przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Prawo do świadczenia kompensacyjnego przysługuje nauczycielom, wychowawcom i pedagogom zatrudnionym w publicznych i niepublicznych placówkach oświatowych — m.in. szkołach, przedszkolach, ośrodkach wychowawczych i placówkach kształcenia ustawicznego. Warunkiem uzyskania świadczenia jest co najmniej 30-letni staż pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze co najmniej połowy etatu, a także rozwiązanie stosunku pracy przed złożeniem wniosku.
Zasady przyznawania świadczenia różnią się dla kobiet i mężczyzn. W 2025 i 2026 roku mogą je otrzymać kobiety, które ukończyły co najmniej 55 lat, oraz mężczyźni po 61. roku życia. Z czasem wiek ten będzie stopniowo rosnąć — w 2027 roku wyniesie 57 i 62 lata, w 2029 roku 58 i 63, a w 2031 roku 59 i 64 lata. To oznacza, iż świadczenie kompensacyjne jest systematycznie wygaszane, a jego celem było pierwotnie łagodzenie skutków reformy emerytalnej w oświacie.
Mimo iż świadczenie kompensacyjne daje nauczycielom możliwość odejścia z pracy kilka lat wcześniej, budzi też zastrzeżenia. Krytycy zwracają uwagę na niejednolite zasady, różnice wiekowe między kobietami i mężczyznami oraz na fakt, iż system ten nie obejmuje innych grup zawodowych wykonujących równie wymagającą pracę.
Dla wielu pedagogów to jednak jedyny sposób na wcześniejsze zakończenie kariery zawodowej bez ryzyka utraty środków do życia. Jak podkreślają eksperci, świadczenie kompensacyjne spełnia swoją funkcję społeczną — daje bezpieczeństwo finansowe tym, którzy po latach pracy w trudnych warunkach chcą odpocząć przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
