Powołaniem nauk humanistycznych jest uczynienie nas prawdziwie ludzkimi w najlepszym tego słowa znaczeniu

W kilku zdaniach o tym, jak pracujemy w klasie prawniczo-humanistycznej w I LO.
Nadrzędnym celem edukacji humanistycznej jest uczynienie z człowieka świadomego i odpowiedzialnego obywatela, zdolnego do krytycznego myślenia i kreatywnego działania.

Jak zrobić z ucznia humanistę?
Jak osiągnąć tak ambitny cel w codzienności szkolnej, skoro wyniki badań i raportów związanych z umiejętnościami i kompetencjami uczniów oraz praktyka szkolna nauczycieli wskazuje na niepokojące braki w obszarze podstawowych kompetencji związanych z umiejętnością uzasadniania własnego stanowiska, braku umiejętności rozwiązywania zadań wymagających wnioskowania, uchwycenia intencji nadawcy komunikatu? Gdzie poza ławką szkolną szukać okazji do niwelowania tych braków? Jak rozbudzać w uczniach chęć do samokształcenia, które będzie sprzyjać krytycznemu myśleniu i kreatywności w działaniu?

Na pomoc przychodzą nam inicjatywy i działania, które mają w swoich założeniach osiąganie tych celów.

Argument siły? Nie! siła argumentu, czyli Potyczki Prawne

Od 2019 r. I LO organizuje „Potyczki Prawne”. Pomysłodawcą i głównym koordynatorem konkursu jest nauczyciel edukacji prawnej Michał Szwestka. Zadanie uczestników, którymi są uczniowie szkół ponadpodstawowych, polega na przygotowaniu i wygłoszeniu mowy obrończej przed jury składającym się z profesjonalistów – pracowników naukowych uczelni, sędziów, adwokatów.

W bieżącym roku szkolnym odbyła się już VII edycja konkursu, w której uczestniczą reprezentacje liceów i techników z województw śląskiego, pomorskiego i opolskiego.

Konkurs z każdym kolejnym rokiem cieszy się coraz większą popularnością, do tych, które uczestniczą w potyczkach od początku, dołączają kolejne regiony Polski. To wielkie przedsięwzięcie realizowane jest pod patronatem Ministra Sprawiedliwości, Fundacji Edukacji Prawnej „Iustitia”, Akademii Humanitas w Sosnowcu, Akademii Górnośląskiej w Katowicach, Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni, Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, Sądu Okręgowego w Opolu oraz wielu kancelarii, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców.
Nagrodami w konkursie, oprócz tych rzeczowych, są złote indeksy uprawniające do podjęcia
studiów prawniczych na uczelni partnerskiej wydarzenia.

Czego uczą potyczki? – poza oczywistymi umiejętnościami, jak umiejętność uzasadniania własnego stanowiska, stawiania tezy, formułowania argumentów, uczą też krytycznego myślenia, oswajają stres związany z wystąpieniami publicznymi, czyimiś ocenami i opiniami, dają okazję do zmierzenia się z ewentualną porażką, niosą smak zwycięstwa w starciu na słowa i pozwalają docenić samą ich wartość. Dla tych, którzy się w nich ścierają, to wyjątkowo cenne doświadczenie w perspektywie ich akademickiej przyszłości.

Mówi się!– a skoro się mówi, to czemuś powinno to mówienie służyć…
O sztuce dobrego przemawiania napisano całe biblioteki, a historia retoryki to historia stara jak świat, bo sięga czasów antycznych. Ponadczasowość i uniwersalność tej dziedziny a jednocześnie obserwowany coraz większy opór wśród młodych ludzi do publicznych wystąpień skłoniły nas do zorganizowania takiej inicjatywy, która w imię tych pierwszych rzuci wyzwanie temu drugiemu.
Tak narodziła się inicjatywa Ogólnopolskiego Konkursu Retorycznego dla Młodzieży Szkół Średnich „Mówi się!”, którego pomysłodawczynią jest pani Marzena Kudyba, na co dzień nauczyciel ILO, która do współpracy przy organizacji konkursu zaprosiła Wyższą Szkołę Zarządzania Ochroną Pracy.

Główną ideą konkursu jest popularyzacja szeroko rozumianej umiejętności pięknego i skutecznego wysławiania się. Że nie jest to proste, przekonali się uczestnicy kolejnych etapów konkursowych eliminacji, oceniani przez specjalistów ze środowisk akademickich i dziennikarskich, którzy wypowiadają się po wysłuchaniu wystąpień na temat ich wartości merytorycznej oraz technicznego poziomu. Dla uczestników konkursu to, podobnie jak we wspomnianych wcześniej Potyczkach Prawnych, wyjątkowa okazja, by zmierzyć się nie tylko z oceną i uwagami jury, ale unieść też ciężar oceny rówieśniczej, co chyba zawsze jest najtrudniejsze.

Olimpijskie zmagania
Niepisaną tradycją stał się w naszej szkole udział uczniów klas o profilu prawniczo-humanistycznym w kolejnych edycjach Olimpiady Wiedzy o Górnym Śląsku, ogólnopolskiego, interdyscyplinarnego konkursu wiedzy w zakresie czterech dziedzin: historii, geografii, literatury i dialektu śląskiego oraz sztuki i dziedzictwa kulturowego.

Interdyscyplinarny charakter przedsięwzięcia pozwala uczniom o różnorodnych zainteresowaniach zmierzyć się w konkursową formułą. Dotychczas Śniadkowi olimpijczycy sięgali po zagadnienia z ostatnich dwóch dziedzin, przygotowując pod okiem swoich nauczycieli: Sabiny Szkaradek i Marzeny Sommer, prace badawcze na zaproponowane w kolejnych edycjach tematy. Dojrzałość spojrzenia i merytoryczna zawartość prac oraz umiejętność prezentacji zawartych w nich tez podczas publicznych wystąpień, spotykały się z uznaniem komisji konkursowej, efektem którego były tytuły laureata i indeksy na wybrane kierunki studiów na Uniwersytetach: Śląskim i Jagiellońskim.

Czego uczy udział w olimpiadzie? – metodycznej pracy badawczej, stawiania tez i formułowania wniosków, stawiania pytań i szukania odpowiedzi, pracy z materiałem literackim i naukowym. Co daje? – przedsmak akademickich zmagań z formami pisemnymi, umiejętność oswajania stresu i radzenia sobie z tremą. To chyba całkiem sporo…

W edukacji humanistycznej najważniejsze wydaje się rozwijanie potencjału twórczego ucznia oraz docenianie w nim tego, co pozwala mu rozwijać umiejętność rozumienia otaczającego świata, wyrażania się w nim, zajmowania stanowisk i obrony ważnych dla niego wartości. Daje mu okazję, by poznał i docenił sprawczą moc napisanych i wypowiedzianych słów.