Rozwój regionalny nie jest procesem spontanicznym ani przypadkowym. W literaturze z zakresu polityk publicznych, rozwoju lokalnego i socjologii wspólnot jednoznacznie wskazuje się, iż przyszłość regionów jest wypadkową świadomych decyzji społecznych, jakości dialogu obywatelskiego oraz umiejętności długofalowego myślenia. Tam, gdzie brakuje refleksji nad kierunkiem rozwoju, pojawia się stagnacja, odpływ kapitału ludzkiego i narastające poczucie bezradności mieszkańców.
W tym kontekście Kampania Społeczna „Wizja Sądecczyzny 2035” stanowi przykład dojrzałego podejścia do edukacji obywatelskiej i planowania przyszłości na poziomie lokalnym. Jej istotą nie jest tworzenie gotowych recept ani deklaratywnych haseł, ale uruchomienie procesu myślenia o regionie jako wspólnym dobru, za które odpowiedzialność ponoszą zarówno instytucje publiczne, jak i sami mieszkańcy.
Od biernego uczestnictwa do współodpowiedzialności
Jednym z kluczowych problemów współczesnej demokracji lokalnej jest redukowanie obywatelskości do aktu wyborczego. Tymczasem badania jednoznacznie pokazują, iż trwały rozwój społeczny opiera się na aktywnym uczestnictwie obywateli pomiędzy wyborami: w debatach, konsultacjach, inicjatywach oddolnych i procesach współdecydowania.
Kampania Wizja Sądecczyzny 2035 prowadzona przez Fundację Silver Economy, przesuwa akcent z biernej obserwacji na aktywną współodpowiedzialność. Młodzi ludzie, biorący udział w projekcie pt. „Wizja Sądecczyzny: Edukacja Obywatelska 3D (debata, działanie, doświadczenie)”, zadają pytania fundamentalne:
- jakie są realne problemy Sądecczyzny,
- jakie procesy będą kształtować jej przyszłość w perspektywie dekady,
- jakie kompetencje, zasoby i relacje są potrzebne, aby region był miejscem dobrym do życia, pracy i rozwoju.
Tak rozumiana edukacja obywatelska wykracza daleko poza szkolne definicje. Jest treningiem odpowiedzialnego myślenia, analizy konsekwencji decyzji oraz rozumienia złożoności procesów społecznych i gospodarczych.
Sylwia Kulczyk – prezes Fundacji Silver EconomyMłodzież jako pełnoprawny uczestnik debaty o przyszłości
Szczególną wartością Kampanii Wizja Sądecczyzny 2035 jest oddanie głosu młodemu pokoleniu nie w charakterze symbolicznego „dodatku”, ale pełnoprawnego partnera w rozmowie o przyszłości regionu. To istotna zmiana paradygmatu. Zbyt często młodzież bywa postrzegana wyłącznie jako odbiorca polityk publicznych, a nie ich współtwórca.
Tymczasem to właśnie młodzi mieszkańcy Sądecczyzny:
- będą funkcjonować na lokalnym rynku pracy w 2035 roku,
- będą zakładać tu rodziny lub podejmować decyzję o migracji,
- będą ponosić konsekwencje obecnych zaniedbań lub mądrych inwestycji.
Włączenie młodzieży w proces projektowania wizji rozwoju regionu jest więc nie tylko działaniem edukacyjnym, ale strategiczną inwestycją w kapitał społeczny Sądecczyzny.
Ważne jest również zrozumienie, iż „wizja” w rozumieniu Kampanii nie jest dokumentem końcowym ani zamkniętym planem. W naukach o zarządzaniu rozwojem lokalnym wizja pełni rolę narzędzia porządkującego debatę, pozwalającego:
- identyfikować priorytety,
- konfrontować różne perspektywy,
- budować wspólny język rozmowy o przyszłości.
Brak wizji nie oznacza braku rozwoju, oznacza jednak rozwój chaotyczny, podporządkowany doraźnym interesom i krótkoterminowym decyzjom. Kampania Wizja Sądecczyzny 2035 jest próbą wyjścia z tej logiki i zaproszeniem mieszkańców, szczególnie młodzieży do myślenia w perspektywie długiego trwania, tak rzadkiego we współczesnym życiu publicznym. choćby sama refleksja nad pytaniem: „dokąd zmierza nasz region?” jest już pierwszym krokiem do świadomego obywatelstwa.
Przyszłość Sądecczyzny nie zacznie się w 2035 roku. Ona kształtuje się tu i teraz, w jakości dialogu, w gotowości do współpracy i w odwadze myślenia długofalowego.
Autor – Sylwia Kulczyk – prezes Fundacji Silver Economy
Materiał sfinansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach programu „Młodzi obywatele”.
