"Zareagowało nerwowo, jakby odłączono mu źródło tlenu". Scena z pociągu obnaża smutne realia

Coraz młodsze dzieci spędzają czas przed ekranami – często z naszej inicjatywy. Telefon lub bajka to dla rodzica szansa na chwilę oddechu, co jest w pełni zrozumiałe. Ważne jednak, by mądrze dobierać treści i unikać tych, które przebodźcowują i mogą szkodzić rozwojowi dziecka.

Ekrany w życiu dzieci – jak znaleźć złoty środek?

Dzisiejsze dzieci mają kontakt z ekranami od najmłodszych lat. Dla wielu rodziców tablet czy telefon to nie tylko narzędzie wspierające rozwój i edukację, ale też, nie oszukujmy się, sposób na chwilę oddechu.

Czasem chcemy spokojnie wypić kawę, zadzwonić w ważnej sprawie, zająć się obiadem albo po prostu posiedzieć chwilę na kanapie w ciszy. I to naprawdę nie jest nic złego.

W świecie, w którym rodzice są pod ogromną presją, oczekuje się od nich niemal nieustannej obecności i zaangażowania, warto przypomnieć sobie, iż nie jesteśmy robotami. Każdemu należy się moment tylko dla siebie.

A jeżeli jedynym sposobem na zdobycie tej chwili ciszy jest danie dziecku telefonu lub włączenie bajki – nie musimy od razu mieć z tego powodu wyrzutów sumienia.

Ekran nie musi szkodzić – ale trzeba być czujnym

Nie chodzi o to, by całkowicie unikać bajek czy aplikacji dla dzieci (choć wytyczne dla czasu ekranowego mówią, iż poniżej 2. roku życia absolutnie dzieci nie powinny mieć kontaktu z ekranami). Problem pojawia się wtedy, gdy przestajemy zwracać uwagę na to, co dziecko ogląda i jak długo.

Nie każda bajka, która ma kolorową grafikę i postacie mówiące piskliwym głosem, jest odpowiednia dla najmłodszych. Są produkcje, które mimo pozorów są po prostu zbyt intensywne i negatywnie wpływające na rozwój dziecka.

Warto przeczytać wpis użytkowniczki o nicku lipka__i__przeszczep__trzustki z platformy Threads, który dosadnie obrazuje to, jak bajki źle mogą wpływać na dzieci i ich mózgi:

"Jadę pociągiem. Obok dziecko ogląda bajkę. Zero pretensji do dziecka. Ale ta bajka... 40 minut nieprzerwanej, nienaturalnie szybkiej akcji. Klatki lecą jak szalone, dźwięki jak z ataku paniki, tempo jakby montował to ktoś pod wpływem energetyków i deadline’u życia. Gdy rodzic próbował zabrać telefon, dziecko zareagowało nerwowo, jakby odłączono mu źródło tlenu. Co ten twór audiowizualny robi z mózgu dziecka?".

Ten opis mówi więcej niż niejeden naukowy artykuł. Przebodźcowanie, czyli zbyt duża ilość bodźców naraz (ruch, dźwięk, zmieniające się obrazy, jaskrawe kolory), może wywołać u dzieci nadmierne pobudzenie, trudności z koncentracją i problemy z wyciszeniem się.

To za duży zastrzyk dopaminy, która działa uzależniająco i jej odstawienie skutkuje agresywnymi reakcjami (co widać z tego opisu). I choć nie każde dziecko reaguje tak samo, warto zachować czujność.

Jak wybierać dobre treści dla dziecka?

Dziecięce bajki i aplikacje powinny być dostosowane do wieku – nie tylko pod względem słownictwa i treści, ale też tempa akcji, sposobu narracji, kolorystyki i dźwięków. Dobrze, jeżeli mają spokojne tempo, wyraźny przekaz i elementy edukacyjne. Nie chodzi o to, żeby dziecko oglądało tylko dokumenty przyrodnicze – ale żeby to, co widzi, nie przytłaczało jego układu nerwowego. Warto też:

oglądać bajki razem z dzieckiem, szczególnie na początku,

sprawdzać opinie o danej produkcji,

wybierać platformy, które oferują bezpieczne i wartościowe treści,

wprowadzać zasady – np. "tablet tylko po śniadaniu", "20 minut przed snem bajka tylko w formie audiobooka".

Ekran to narzędzie – nie wróg

Nie dajmy się wciągnąć w spiralę rodzicielskiego perfekcjonizmu. Ekrany są częścią dzisiejszego świata – nie da się ich całkowicie wyeliminować. Ale warto dbać o jakość treści, które oferujemy dzieciom.

I pamiętać, iż to, co ma nam dać chwilę spokoju, nie powinno zostawiać w dziecku niepokoju.

Chwila dla siebie jest potrzebna. I jeżeli bajka jest jednym ze sposobów, by ją zdobyć – nie obwiniajmy się. Wystarczy, iż będziemy uważni na to, co dziecko ogląda. Bo od tego naprawdę wiele zależy.