Jednakże coraz częściej pojawiają się głosy wskazujące, iż to rozwiązanie nie jest sprawiedliwe wobec wszystkich uczniów. Nowa petycja, która trafiła do Sejmu w maju 2025 roku, może wywołać znaczącą zmianę w tym zakresie.
Wiedza zawodowa zamiast matury?
Wspomniana petycja dotyczy umożliwienia podjęcia studiów osobom, które nie posiadają matury, ale mają pozytywny wynik z egzaminu zawodowego. Autor dokumentu podkreśla, iż obecny system faworyzuje absolwentów liceów, ignorując potencjał młodzieży kończącej technika.
„Taka sytuacja jest dyskryminująca dla absolwentów techników, którzy pomyślnie zdali egzaminy zawodowe, ale nie uzyskali odpowiedniej liczby punktów z przedmiotów maturalnych” – zaznacza autor.
Postulat zakłada, iż osoby te mogłyby studiować na kierunkach powiązanych ze zdobytym zawodem, a nie wymagających ogólnokształcącej wiedzy w zakresie matury.
Nowa ścieżka, ale bez rewolucji
Nowe zasady nie miałyby zastępować obecnego systemu, ale stanowić jego rozszerzenie. Autor petycji zapewnia:
„Proponowane rozwiązanie nie będzie kolidować z obecnymi możliwościami absolwentów techników, czyli z możliwością podejścia do matury mimo niezaliczonych przedmiotów zawodowych i z możliwością aplikowania na kierunki studiów niezwiązane z zawodem (po zdaniu matury)”.
Oznacza to, iż każdy absolwent technikum miałby wybór: albo przystępuje do matury i otwiera sobie drogę na dowolny kierunek, albo, jeżeli nie zda egzaminu dojrzałości, przez cały czas może podjąć studia w dziedzinie zgodnej z jego zawodową specjalizacją.
Dane statystyczne: kto nie zdaje matury?
W 2025 roku do matury przystąpiło 255 517 absolwentów szkół średnich – zarówno liceów ogólnokształcących, jak i techników, szkół artystycznych oraz branżowych szkół II stopnia. Do egzaminu podeszło też 636 obywateli Ukrainy. Wyniki egzaminów pokazują, iż 80 proc. uczniów otrzymało świadectwo dojrzałości, 13 proc. ma prawo do poprawki w sierpniu, a 7 proc. matury nie zdało.
Dane dotyczące techników pokazują trudniejszą sytuację: na 92 782 absolwentów, maturę zdało 70 proc., 19 proc. przystąpi do poprawki, a 11 proc. nie zaliczyło egzaminu.
To właśnie ta ostatnia grupa – ponad 10 tysięcy młodych ludzi – ma praktyczne umiejętności zawodowe, ale brak matury blokuje im dalszy rozwój edukacyjny.
Trudne przedmioty – język polski i matematyka
Największe problemy maturzystom, zarówno z liceów, jak i techników, sprawiły dwa podstawowe przedmioty: język polski i matematyka. Szczególnie uczniowie techników, których program nauczania skupia się w dużej mierze na kształceniu zawodowym, mają mniej czasu w przyswajanie materiału ogólnego. To przekłada się na słabsze wyniki.
Nauczyciele wskazują, iż różnice programowe są istotne – w liceum przygotowanie do matury jest celem nadrzędnym, natomiast w technikum to tylko jedna ze ścieżek. Uczniowie techników muszą łączyć naukę przedmiotów ogólnych z przedmiotami zawodowymi oraz obowiązkowymi praktykami.
Czy uczelnie są gotowe na zmianę?
Wprowadzenie dodatkowej ścieżki rekrutacyjnej mogłoby spotkać się z oporem części środowiska akademickiego. Od lat uczelnie opierają rekrutację na wynikach matury, traktując je jako ujednolicony system porównywania kandydatów. W przypadku uczelni technicznych czy zawodowych, które również wymagają matury, postulowane zmiany mogłyby jednak ułatwić dostęp do wyższego wykształcenia osobom z praktycznym przygotowaniem.
Kiedy zapadnie decyzja?
Petycja została przekazana do sejmowej Komisji do Spraw Petycji. Komisja ma trzy miesiące na rozpatrzenie sprawy, choć w szczególnych przypadkach termin ten może zostać przedłużony do sześciu miesięcy.
Jeśli propozycja uzyska poparcie, może oznaczać początek nowej ery w polskim systemie edukacji – bardziej otwartej, praktycznej i dostępnej dla wszystkich, niezależnie od wyniku jednego egzaminu.
![„Nie podoba się? To zmień!” – pełne inspiracji warsztaty coachingowe z dr Katarzyną Kołakowską [FOTO]](https://zambrow.org/static/files/gallery/130/1727421_1753827103.webp)
