Jakościowe miejsca pracy? Czyli jakie?

2tk.pl 3 tygodni temu

W trakcie dyskusji na temat naszego lokalnego rynku pracy pojawia się często wątek jakościowych miejsc zatrudnienia. Czym one są? W toczonych, głównie w social mediach, sporach po definicje z reguły się nie sięga.

OECD, czyli Międzynarodowa Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, która analizuje to zagadnienie, zwraca uwagę na następujące fundamenty jakościowego miejsca pracy (ang. job quality): sprawiedliwe wynagrodzenia, świadczenia i dobre warunki pracy poprawiają dobrostan pracowników, a jednocześnie zwiększają produktywność i innowacyjność. Wysokiej jakości miejsca pracy zmniejszają również nierówności, sprzyjają spójności społecznej i priorytetowo traktują zdrowie i bezpieczeństwo, co przynosi korzyści zarówno jednostkom, jak i społecznościom. Dlatego państwa muszą priorytetowo traktować jakość pracy, a także zwiększać zatrudnienie.[1]

Wśród wspomnianych narzędzi publicznych, które mogą mieć wpływ na jakościowe miejsca pracy jest ustalanie płacy minimalnej. Kolejnym jest budowanie szerokich partnerstw na tę rzecz. OECD w swoich badaniach ocenia jakość miejsca pracy na podstawie trzech wskaźników: wysokości zarobków, bezpieczeństwa rynku pracy (stabilność zatrudnienia, BHP, ochrona na wypadek utraty zatrudnienia), środowiska pracy (m.in. warunków, w jakich się pracuje – narzędzia, wyposażenie, godziny pracy etc.).

Ważnym i widocznym wskaźnikiem dla wysokiej jakości miejsc pracy jest też relacja między liczbą ofert, a zainteresowaniem jakie budzą wśród osób poszukujących zatrudnienia. Amerykański serwis Job Train w obszernym materiale zwrócił uwagę pracodawców, iż wbrew mniemaniu zarobki, to tylko jeden z elementów jakościowego zatrudnienia.[2] Wymienili oni następujące wskaźniki:

Wynagrodzenie pozwalające na utrzymanie i gromadzenie kapitału,
Stabilne, przewidywalne godziny pracy i czytelny harmonogram, który pozwala planować życie po pracy (np. uroczystości rodzinne),
Bezpieczne pod względem psychicznym i fizycznym warunki pracy,
Ubezpieczenia zdrowotne, płatne urlopy wypoczynkowe i zwolnienia chorobowe, świadczenia emerytalne,
Możliwość podnoszenia kwalifikacji i rozwoju kariery.

Podobnie do sprawy podchodzi również amerykański Jobs for the Future powołując się na krajowe służby zatrudnienia:

Dobrobyt finansowy: Uczciwe wynagrodzenie, stabilne zatrudnienie i świadczenia, które zaspokajają podstawowe potrzeby i redukują stres finansowy,
Kultura i bezpieczeństwo w miejscu pracy: Bezpieczne, pełne szacunku środowisko pracy, wolne od dyskryminacji i nękania,
Możliwości rozwoju: Jasna ścieżka rozwoju umiejętności, zdobywania doświadczenia i awansu zawodowego,
Sprawczość i prawo do wyrażania opinii: Wpływ na decyzje kształtujące pracę, takie jak wynagrodzenie, warunki pracy i wdrażanie technologii,
Struktura i autonomia pracy: Stabilny, przewidywalny harmonogram, możliwe do opanowania obciążenie pracą i znacząca kontrola nad czasem i sposobem wykonywania pracy.[3]

W wysokiej jakości miejscach pracy są czynniki, które można osiągnąć budując świadomość liderów biznesowych i zmieniając styl zarządzania, bez spektakularnych nakładów finansowych. Warto też przypominać, iż o kadry konkurujemy w skali kontynentalnej, a nie tylko z firmami z naszej dzielnicy. Za to fama, iż w danym mieście jest tal, lub inaczej, ma z reguły szeroki zasięg.

Mapa drogowa dla jakościowych miejsc pracy

W świecie tworzone są dokumenty strategiczne, których celem jest lepsze zrozumienie przez wszystkie grupy interesariuszy, a zwłaszcza pracodawców, czym są miejsca pracy wysokiej jakości i jakie znaczenie ma ich tworzenie dla dobra wspólnego. Łatwo na przykład zauważyć, iż na takie oferty chętniej odpowiadają kandydaci o oczekiwanych przez biznes kwalifikacjach. W efekcie czego podejmują oni decyzję o pozostaniu na danym terenie, lub o migracji do miejsc zapewniających korzystniejsze warunki. Do tego zmniejszają one nakłady na pomoc społeczną, ponieważ wynagrodzenia zapewniają byt pracowników. De facto wszyscy na tym korzystają, co po angielsku wyraża idiom: win win situation. Dlatego na przykład stan Nowy York zwraca w takim opracowaniu uwagę, iż to zadanie dla wszystkich, a nie li tylko dla samorządu, choć ten odgrywa rzecz jasna istotną rolę inicjatora i koordynatora.[4]

Wśród dobrych praktyk warto też wymienić jednostronicowy dokument (one-pager) Stanu Kalifornia, w którym przedstawiono drogę do wysokiej jakości miejsc pracy („A Road Map to Job Quality”). Realizacja zapisów tego dokumentu ma doprowadzić do stworzenia ekosystemu dobrobytu gospodarczego.[5] On również zaprasza wszystkich do wspólnego działania.

Eurofound, czyli Europejska Fundacja na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy, zwraca uwagę, iż na starym kontynencie najwięcej miejsc pracy wysokiej jakości oferuje sektor usług finansowych. Kolejne pozycje zajęły: edukacja, nowoczesne usługi biznesowe, administracja publiczna, przemysł, budownictwo, handel i hotelarstwo, transport i służba zdrowia, a ostatnie miejsce w zestawieniu zaczęło rolnictwo.[6]

Rys historyczny – Uchwała Rady Miasta

Rada Miasta Kielce podjęła 17 stycznia 2018 roku Uchwałę LI/1144/2018 w sprawie zatwierdzenia do realizacji programu wspierania tworzenia miejsc pracy w Kielcach. Celem główny oprócz wspomnianego wspierania tworzenia miejsc pracy było tworzenia przyjaznych warunków rozwoju pracodawców i pracowników w Kielcach. Cele szczegółowe przedstawiały się następująco:

Wzrost potencjału pracodawców działających w Kielcach.
Wzmocnienie kapitału ludzkiego.
Włączenie mieszkańców miasta w działania na rzecz lokalnego dobra wspólnego.

Zaplanowane działania podzielono na dwa bloki: wsparcie tworzenia i utrzymywania miejsc pracy w Kielcach i wsparcie mieszkańców Kielc w planowaniu rozwoju edukacyjno-zawodowego na każdym etapie życia.

Uchwała weszła w życie w dniu podjęcia i obowiązywała do 31 grudnia 2020 roku. Jej wykonanie powierzono Prezydentowi Miasta Kielce i Dyrektorowi Miejskiego Urzędu Pracy w Kielcach. W tym miejscu należy podkreślić, iż uchwała została przyjęta z inicjatywy MUP, a za jej założenia i treść odpowiadał ówczesny zastępca dyrektora Marek Hadała. Wpływ na ten dokument miała obecność Kielce reprezentowanych przez MUP w partnerstwie Jobs and Skills in the Local Economy Agendy Miejskiej Unii Europejskiej.

W uzasadnieniu do dokumentu napisano: „Władze Kielc są żywotnie zainteresowane powstawaniem na terenie miasta nowych, stałych i atrakcyjnych miejsc pracy. Jest to nie tylko podstawa dla stworzenia dogodnych warunków życia, ale również inwestycja w przyszłość, w tym we wzrost budżetu gminy/powiatu (w części pochodzącej z partycypacji w podatku dochodowym od osób fizycznych)”.

Podsumowując:

Wysokiej jakości miejsca pracy powstają dzięki wspólnemu działaniu władz i pracodawców, we współpracy ze związkami przedsiębiorców i pracowników oraz osobami zatrudnionymi,
Potrzebne są dokumenty strategiczne, które nie tylko zwracają uwagę biznesu na to, czym są wysokiej jakości rynku pracy i jakie odnoszą z tego tytułu korzyści (to m.in. bardziej zmotywowana kadra, mniejsza rotacja personelu, lepsza jakość produktów lub usług), ale też wytyczają mapę drogową do osiągnięcia ambitnych celów.

W tym kontekście warto zwrócić ponadto uwagę na dwie kwestie:

profesjonalna polityka lokalna nie rozgrywa się w social mediach na kontach radnych, tylko przyjmuje realny kształt w postaci uchwał
poruszanie problematyki rynku pracy bez udziału MUP to nieporozumienie.

Skoro mamy w stolicy świętokrzyskiego specjalnie do tego powołaną, wyspecjalizowaną komórkę, to oznacza, iż dysponuje ona wiedzą obejmującą kilkanaście lat funkcjonowania. A jak Miejski Urząd Pracy w Kielcach jest postrzegany w kraju? W tym roku do udziału w badaniu benchlearning’owym (edukacja dzięki analizie porównawczej) Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki społecznej wytypowało do reprezentowania polskich publicznych służb zatrudnienia dwa urzędy: Urząd Pracy dla Miasta Stołecznego Warszawy i MUP. Przedstawiciele kieleckiego urzędu spotykali się w listopadzie 2025 roku online z europejskimi asesorami reprezentującymi Komisje Europejską oraz publiczne służby zatrudnienia Belgi, Luxemburga i Niemiec. MUP ma też swoich przedstawicieli w tak istotnych ciałach ogólnopolskich, jak Komitet Ekspercki Bilansu Kapitału Ludzkiego 3.0, a zatem najważniejszego w kraju i unikatowego w skali Europy badania poświęconym rynkowi pracy.

[1] https://www.oecd.org/en/topics/job-quality.html – dostęp 20.11.2025 r.

[2] https://www.jobtrainworks.org/what-is-a-high-quality-job/ – dostęp 20.11.2025 r.

[3] https://www.jff.org/idea/the-american-job-quality-study/ – dostęp 20.11.2025 r.

[4] https://esd.ny.gov/sites/default/files/OSWD-Job-Quality-2024.pdf – dostęp 20.11.2025 r.

[5] https://cwdb.ca.gov/wp-content/uploads/sites/43/2020/08/OneSheet_Job-Quality_ACCESSIBLE.pdf – dostęp 20.11.2025 r.

[6] https://www.eurofound.europa.eu/en/surveys-and-data/data-catalogue/job-quality-index-sector-eu27-2021 – dostęp 20.11.2025 r.

Autor:

Zbigniew Brzeziński, lider grupy roboczej Edukacja i Kariera Sektorowej Rady ds. Kompetencji Sektora Komunikacji Marketingowej, specjalista w Miejskim Urzędzie Pracy w Kielcach.