W dniu 30 maja 2025 roku, w Dzienniku Ustaw, ukazało się nowe rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ewakuacji ludności oraz zabezpieczenia mienia. Dokument ten ma na celu usprawnienie procesu ewakuacji i zapewnienie bezpieczeństwa obywateli oraz ich majątku w przypadku wystąpienia zagrożenia.
Rozporządzenie precyzyjnie opisuje, jak przebiegać będzie ewakuacja ludności. najważniejsze elementy to:
* Ocena sytuacji: Dokument nakłada obowiązek na organy samorządu terytorialnego, w tym wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, aby dokonali oceny sytuacji i podjęli decyzję o ewakuacji w przypadku wystąpienia zagrożenia.
* Przygotowanie planu ewakuacji: Rozporządzenie nakazuje przygotowanie planu ewakuacji, który powinien uwzględniać priorytety i procedury działań w przypadku wystąpienia zagrożenia.
* Ustalenie tras ewakuacji: Dokument precyzyjnie określa, iż trasy ewakuacji powinny być ustalone w sposób, aby zapewnić bezpieczny transport ludności i ich mienia.
Rozporządzenie szczegółowo reguluje także zabezpieczenie mienia, w tym cennych dóbr kultury. Działania obejmują:
* Zabezpieczenie obiektów: Dokument nakazuje zabezpieczenie obiektów, w tym muzeów, bibliotek i innych instytucji, które przechowują cenne dobra kultury.
* Przeniesienie cennych dóbr: Rozporządzenie przewiduje przeniesienie cennych dóbr kultury do bezpiecznych miejsc, w celu ochrony ich przed zniszczeniem lub utratą.
Rozporządzenie jasno przypisuje obowiązki poszczególnym szczeblom samorządu:
* Wójtowie, burmistrze i prezydenci miast są odpowiedzialni za przygotowanie planu ewakuacji i jego realizację.
* Starostowie są odpowiedzialni za koordynację działań ewakuacyjnych na terenie powiatu.
* Wojewodowie są odpowiedzialni za koordynację działań ewakuacyjnych na terenie województwa.
W celu sprawnej ewakuacji powstaną specjalne punkty i drużyny, które będą odpowiedzialne za:
* Wydawanie informacji: Dokument przewiduje wydawanie informacji o sytuacji i procedurach ewakuacji.
* Pomoc osobom potrzebującym: Rozporządzenie nakazuje udzielenie pomocy osobom potrzebującym, w tym dzieciom, kobietom w ciąży, osobom starszym i z niepełnosprawnościami.
Rozporządzenie podkreśla także, iż podczas ewakuacji należy przeciwdziałać dezinformacji i panice, zapewniając bezpieczeństwo i porządek publiczny, a także dostęp do podstawowych środków (żywności, wody, urządzeń sanitarnych). Priorytetem jest bezpieczny transport rodzin, dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych i z niepełnosprawnościami.
Ludność ma ograniczyć zabierane mienie do tego, co niezbędne do przetrwania przez 72 godziny. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 roku, ponad 60% ludności Polski deklarowało posiadanie planu awaryjnego, co wskazuje na rosnące zainteresowanie bezpieczeństwem i przygotowaniem do zagrożeń.
Nowe rozporządzenie weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, co oznacza, iż od tego czasu organy samorządu terytorialnego powinny być przygotowane do realizacji zapisów dokumentu. Zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym, organy samorządu terytorialnego są odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie swojej adekwatności.
Warto podkreślić, iż nowe rozporządzenie jest efektem konsultacji z różnymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi i ekspertami. Dokument ten jest także zgodny z międzynarodowymi standardami w zakresie zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa.
