Dlaczego ruch to podstawa? Znaczenie zabaw ruchowych w przedszkolu

W świecie pełnym ekranów, nadmiaru bodźców i ograniczonego kontaktu z naturą, dzieci coraz częściej żyją w zbyt małym ruchu. Tymczasem to właśnie ruch jest fundamentem dzieciństwa. To nie tylko forma rozrywki, ale najważniejszy sposób rozwoju mózgu, emocji i relacji.

Jako nauczyciele przedszkolni mamy wyjątkową możliwość – i odpowiedzialność – by wspierać rozwój dziecka poprzez codzienne, różnorodne zabawy ruchowe. Dlaczego to takie ważne? I jak robić to dobrze?

Ruch a rozwój dziecka – co mówi nauka?

Neurologia: ruch aktywuje mózg

Badania potwierdzają: każda forma ruchu – od prostego biegu po taniec – aktywizuje połączenia nerwowe w mózgu dziecka. Dr Carla Hannaford, neurobiolog, pisze:

„Każdy skok, obrót i przewrót tworzy nowe połączenia nerwowe w mózgu dziecka.”

Dzięki ruchowi rozwijają się:

• koncentracja,
• pamięć robocza,
• planowanie,
• umiejętność samokontroli.

Psychologia: emocje też są w ruchu

Gdy dzieci się ruszają, lepiej regulują emocje. Zabawa fizyczna obniża poziom stresu i wyzwala endorfiny. Dzieci radosne, zmęczone ruchem, to dzieci spokojniejsze i bardziej otwarte na współpracę.

Zabawy ruchowe w przedszkolu – codzienna potrzeba

WHO zaleca:

Dzieci w wieku 3–5 lat powinny spędzać co najmniej 3 godziny dziennie na ruchu, w tym przynajmniej 1 godzinę intensywnej aktywności fizycznej.

Jak to wygląda w praktyce przedszkola?

Rano:

Rozruch przy muzyce, zabawa z pokazywaniem („Głowa, ramiona, kolana, pięty”).

W ciągu dnia:

Przerywniki ruchowe – pajacyki, skoki, tor przeszkód z krzeseł i poduszek.

Na dworze:

Biegi, wspinaczki, przeciąganie liny, gra w berka – to nie tylko zabawa, ale budowanie koordynacji, siły i pewności siebie.

Wieczorem lub przed leżakowaniem:

Ciche formy ruchu – joga dla dzieci, taniec z szarfami, stretch.

Rodzaje zabaw ruchowych – które warto znać?

1. Zabawy swobodne – wolność i kreatywność

Dzieci wspinają się, biegają, skaczą bez instrukcji dorosłych. Rozwijają samodzielność, kreatywność i naturalny instynkt ruchu.

2. Zabawy zorganizowane – struktura i reguły

„Stary niedźwiedź”, „Baba Jaga patrzy”, tory przeszkód – uczą przestrzegania zasad, cierpliwości, czekania na swoją kolej.

3. Zabawy rytmiczno-ruchowe – muzyka i ruch

Piosenki z pokazywaniem, taniec przy rytmie, marsze i klaskanie – to wszystko rozwija koordynację, słuch i mowę.

4. Elementy integracji sensorycznej – ruch terapeutyczny

Huśtawki, równoważnie, miękkie materace i turlanie – wspierają rozwój sensoryczny, szczególnie istotny dla dzieci z trudnościami.

Ruch w przedszkolu to więcej niż rozwój fizyczny

Uczy relacji społecznych

Wspólna zabawa w „pociąg”, w taniec, w gonito – to lekcja życia w grupie. Dzieci uczą się:

• jak współdziałać,
• jak przegrywać i wygrywać,
• jak prosić o zgodę i szanować granice innych.

Buduje pewność siebie

Dziecko, które potrafi wspiąć się na drabinkę czy ukończyć tor przeszkód, buduje wiarę w siebie i swoje ciało.

Rola nauczyciela – przewodnik i towarzysz

Bądź wzorem

Jeśli sam z entuzjazmem uczestniczysz w zabawie – dzieci za Tobą pójdą. Nie musisz być sportowcem. Wystarczy chęć, ruch i śmiech.

Obserwuj i reaguj

Niektóre dzieci potrzebują zachęty. Inne – czasu. Jeszcze inne – indywidualnej uwagi. Zabawa ruchowa to świetna okazja do obserwacji dzieci i ich potrzeb.

Cytaty i fakty, które warto znać

„Ruch jest językiem dzieciństwa. Bez niego nie rozwiną się umiejętności, które później uznajemy za szkolne” – prof. Marek Kaczmarzyk

„Dziecko rozwija się poprzez działanie. Bez ruchu nie ma uczenia się” – prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska

Dzieci aktywne fizycznie lepiej radzą sobie z nauką czytania, pisania i liczenia – wynika z badań Uniwersytetu w Illinois.

Co możesz zrobić już dziś?

• Zrób w sali „kącik ruchowy” z piłkami, woreczkami, obręczami.
• Codziennie zaczynaj dzień od 5 minut tańca lub pokazywania.
• Wyjdź z dziećmi na zewnątrz – choćby na 10 minut.
• Włącz ruch do zajęć edukacyjnych (np. rzuty woreczkami do liter, skakanie po liczbach).
• Połącz dźwięki i ruch – używaj bębenków, tamburynów.

Podsumowanie – przedszkole w ruchu, to przedszkole pełne życia

Nie pytajmy, czy dzieci dziś się bawiły. Zapytajmy, czy się ruszały. Czy biegały, czołgały się, skakały, śmiały. jeżeli tak – to znaczy, iż ich mózgi się rozwijały, ich emocje się regulowały, a one same – budowały swoje zdrowie i przyszłość.

Ruch to nie luksus. To prawo dziecka. I nasz obowiązek.

Zapraszamy do sklepu oraz na bloga